Obrzędy zawierania sakramentu małżeństwa

Zawarcie związku małżeńskiego zwane ślubem otoczone jest wieńcem modlitw i symbolicznych czynności, stanowiących obrzędy sakramentu małżeństwa. Celem ich jest bezpośrednie przygotowanie do decydującej chwili, ukazanie wielkości sakramentalnego małżeństwa, ukazanie praw i obowiązków oraz uproszenie Bożego błogosławieństwa.

Sakrament małżeństwa zasadniczo powinno się zawierać podczas Mszy św. W Konstytucji o liturgii świętej (Sobór Watykański II, Sacrosanctum concilium, 78) taki sposób zawierania małżeństwa został uznany za zwyczajny. Msza św. ślubna posiada specjalnie na tę okazję dobrane teksty: modlitwy, czytania i śpiewy. Nowożeńcy biorą w niej czynny udział: podczas przygotowania darów mogą przynieść do ołtarza chleb i wino, a także dary od siebie i gości dla potrzebujących. Przed Komunią św. mogą oni i wszyscy obecni w odpowiedni sposób przekazać sobie wzajemnie znak pokoju i miłości, mogą otrzymać Komunię św. pod obiema postaciami, a także specjalne uroczyste błogosławieństwo po Modlitwie Pańskiej i przy końcu Mszy św. Jeśli dla jakiegoś słusznego powodu nie można połączyć sakramentu małżeństwa ze Mszą św., można go udzielić sobie poza ofiarą mszalną. Wtedy jednak nowożeńcy winni prosić o odprawienie Mszy św. w ich intencji, zaprosić na nią gości i wraz z nimi przystąpić do Stołu Pańskiego.

Narzeczeni w orszaku weselnym wchodzą do kościoła i przed ołtarzem zajmują swoje miejsce. Kapłan rozpoczyna Mszę św. jak zwykle witając ich oraz wszystkich zebranych i zaznaczając, że cały Kościół bierze udział w ich radości.

Następują teraz czytania biblijne (mogą być trzy) według licznych tekstów do wyboru. Są to teksty ze Starego i Nowego Testamentu. Po Ewangelii kapłan wygłasza homilię o małżeństwie, miłości, obowiązkach małżonków i o łaskach sakramentu.

Po homilii następuje obrzęd zawarcia małżeństwa. Wszyscy wstają, a narzeczem zbliżają się do ołtarza i stają przed kapłanem, który zwracając się do nich po imieniu zadaje im następujące pytania:

(Imię i imię) czy chcecie dobrowolnie i bez żadnego przymusu zawrzeć związek małżeński?.

Narzeczeni odpowiadają: Chcemy.

Czy chcecie wytrwać w tym związku w zdrowiu i chorobie, w dobrej i zlej doli, aż do końca życia?

Narzeczeni: Chcemy.

Czy chcecie z miłością przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym was Bóg obdarzy?

Narzeczeni: Chcemy.

Te trzy pytania poprzedzające zawarcie małżeństwa mają na celu upewnienie się w obecności świadków o wolności wyboru, o pełnej swobodzie decyzji osób zawierających małżeństwo oraz o ich chrześcijańskim podejściu do nierozerwalności i zadań małżeństwa.

Następnie wszyscy zebrani śpiewają stojąc hymn do Ducha Świętego O Stworzycielu Duchu, przyjdź, prosząc Ducha Prawdy i Uświęciciela o dary i łaski konieczne w małżeństwie.

W ważnych momentach wzywa Kościół pomocy Ducha Świętego, Tego, który w początkach wszechświata unosił się nad wodami, by obdarzyć go ładem, pięknem i życiem. To Duch Święty w chwili Zwiastowania zstąpił na Maryję i sprawił, że stała się Matką Syna Bożego. Duch Święty, będący miłością Ojca i Syna, ma pieczęcią swej miłości umocnić miłość małżonków. Ma stać się źródłem łaski, miłości i nowego życia.

W chwili zawierania małżeństwa narzeczeni zwracają się do siebie i podają sobie prawe dłonie, a kapłan wiąże je końcem stuły. Odtąd te ręce, teraz związane stułą, będą nierozerwalnie sobie towarzyszyły, pomagały, wspierały się – czy to będą ręce młode, zdrowe, silne, czy też spracowane, spękane, pokryte zmarszczkami.

Narzeczeni powtarzają teraz kolejno za kapłanem:

Ja (imię) biorę Ciebie (imię) za żonę (męża) i ślubuję Ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że Cię nie opuszczę aż do śmierci. Tak mi dopomóż, Panie Boże Wszechmogący, w Trójcy Jedyny i wszyscy Święci.

Istota sakramentu została spełniona. Ślubowanie dokonało się wobec Chrystusa i społeczności Kościoła. Chrystus w tym momencie stanął obok małżonków. Umacnia ich jedność i miłość. Będzie im towarzyszył przez całe życie małżeńskie i obdarzał łaskami stanu. Jego pomoc będzie im potrzebna, by ich ustrzec przed egoizmem. Miłość i wierność małżeńska będzie przechodziła okresy prób i doświadczeń – obecność Chrystusa będzie wtedy rękojmią wytrwania. Jednocześnie podniesienie małżeństwa przez Chrystusa do godności sakramentu umacnia powołanie małżonków do udziału w zbawianiu siebie wzajemnie, swych dzieci i innych ludzi.

Małżeństwo nie jest zatem tylko osobistą sprawą dwojga ludzi, jest konieczne dla społeczeństwa i dla Kościoła.

Po zawarciu małżeństwa kapłan błogosławi obrączki. Mąż nakłada na serdeczny palec żony obrączkę przeznaczoną dla niej i zwracając się do niej po imieniu mówi:

(Imię) przyjmij tę obrączkę jako znak mojej miłości i wierności. W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Podobnie żona nakłada na palec męża obrączkę, mówiąc te same słowa. Ślubne obrączki, które małżonkowie włożyli sobie na palce, stają się widocznym znakiem zawartego małżeństwa. Będą one odtąd wymownym dowodem i przypomnieniem ślubowania, towarzyszyć będą wspólnym dniom, będą niemymi świadkami wszystkich wydarzeń.

Dalsze chwile przy ołtarzu poświęcają małżonkowie gorącej modlitwie o błogosławieństwo Boże, aby wiernie mogli wypełnić to, co ślubowali. W tej modlitwie nie są osamotnieni, wraz z nimi modli się cały Kościół. Liturgia małżeństwa przewiduje modlitwę powszechną wiernych.

Po Modlitwie Pańskiej kapłan z wyciągniętymi rękoma odmawia tekst uroczystego błogosławieństwa dla małżonków. Komunię św. mogą małżonkowie przyjąć pod dwiema postaciami. Msza św. ślubna kończy się specjalnym błogosławieństwem dla nowożeńców.

Jeżeli sakramentalne małżeństwo jest zawierane poza Mszą św., modlitwę powszechną za nowożeńców kończy wspólne odmówienie Modlitwy Pańskiej. Jeżeli narzeczeni tego pragną, a jest to wskazane, mogą również wtedy przystąpić do Komunii św. oraz odprawić wspólne dziękczynienie przed otrzymaniem błogosławieństwa kończącego obrzęd.

Oto treść modlitw i gestów, które towarzyszą pierwszemu spotkaniu dwojga młodych z Chrystusem uświęcającym ich małżeństwo. Ile głębokich myśli, prawd i doznań dają te chwile przeżyte u stóp ołtarza. Oby pozostawiły niezatarty ślad. Oby wszystkie wypowiedziane słowa sprawdziły się w trudzie codziennego życia.